Są to instrumenty skandynawskie z ery wikingów.
Szebora - słowiańskie i rusińskie ogarnę w najbliższym czasie, tak jak prosiłaś ( tylko niech mi mózg wystygnie po ogarnianiu tego ^_^ ).
Tak więc nie przedłużając:
INSTRUMENTY MUZYCZNE ERY WIKINGÓW NA BAZIE ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH
INSTUMENTY DĘTE
Instrumenty dęte były wykonane z drewna lub kości. Z drążonych gałęzi robiono proste gwizdki głównie dla dzieci. Kości, z których robione były gwizdki pochodziły zazwyczaj z nóg krów, saren lub dużych ptaków. Kościane instrumenty dęte wytwarzały niesamowicie „jękliwy” dźwięk. Wszystkie piszczałki, które zostały odnalezione mają ustnik na końcu, a dźwięk wytwarza wewnętrzna kościana wstawka lub znacznie częściej drewniany ustnik.
Z reguły piszczałki posiadały trzy otwory na palce, chociaż istnieją znaleziska gdzie owych otworów było siedem ( jest to maksymalna liczba otworów wśród wszystkich piszczałek, które znaleziono ).
Powyżej replika XIIIwiecznego fletu, zrobionego z kości z nogi owcy. Znaleziona Aarhus w Danii.
Sporo kościanych piszczałek znaleziono w Birce w latach 800 – 900. Większość z nich miała dwa otwory na palce.
Tak brzmiało - http://www.vikinganswerlady.com/audio/AarhusFlute.wav
Innym rodzajem instrumentu dętego była część instrumentu znalezionego podczas wykopalisk w stoczni w Fribrødre na rzece Falster w Danii. Datowany został na drugą połowę XI wieku. Nie jest jednak jasne jak wyglądał cały instrument. Niektórzy ludzie uważają, że znalezisko z Falster było częścią czegoś co mogło przypominać dudy, jednak nie znaleziono nic więcej co mogłoby potwierdzać tą teorię.
Powyżej rekonstrukcja, w której dodano drewniany ustnik. Wyszło zupełnie coś innego niż na początku zakładano.
Brzmiało to tak:http://www.vikinganswerlady.com/audio/FalsterPipe.wav
Podczas wykopalisk w Coppergate odkryto kolejny instrument z grupy instrumentów dętych – wikińską fletnie. Był to zestaw kilku drewnianych otworów ( tworzących rurki ) wydrążonych w kawałku bukszpanu. Instrument datuje się na X wiek. Powstał poprzez wiercenie w kawałku drewna otworów, które sięgały różnej głębokości, dając tym samym zróżnicowane dźwięki. Góra była lekko skośna by wygodniej można było grać ( dotykać ustami ). Znaleziony instrument posiadał pięć otworów, jednak prawdopodobnie było ich zdecydowanie więcej.
Ciekawostka: Aktualnie robi się to tak, że drąży się w kawałku drewna na taką samą głębokość otwory. Szlifuje się je odpowiednio by były w środku gładkie. Stroi się je do różnych dźwięków ( konkretnie do dźwięków: a b c d e ) regulując pszczelim woskiem głębokość owych otworów.
Tak brzmiał: http://www.vikinganswerlady.com/audio/Panpipes.wav
Kolejny instrument dęty wykonany był z krowiego rogu. Pierwszy typ znaleziony w Västerby w Szwecji miał cztery dziurki, a ustnik znajdował się w węższej końcówce rogu.
Podobny instrument został znaleziony w Konsterud . Miał około 27 centymetrów długości i posiadał cztery dziurki na palce.
Flety z krowiego rogu są podobne w brzmieniu do "gemshorn"(rogu z zatyczką) - innego instrumentu fletowego który ma ustnik na szerszym końcu rogu. Blokuje go drewniana zatyczka.
Tak brzmiał: http://www.vikinganswerlady.com/audio/Gemshorn.wav
Kolejnym podobnym do trąbki instrumentem Ery Wikingów był lur, rodzaj prostej trąbki zrobionej z drewna. Jest spora doza niepewności spowodowanej nazwą tego instrumentu bowiem nazywa się nią też instrumenty trąbkopodobne pochodzące ze Skandynawskiej Epoki Brązu, długo przed rozpoczęciem się Ery Wikingów.
Lur wczesnośredniowieczny jest znany z pochówku okrętowego z Osebergu z roku 834. Instrument był długi na 106,5cm (ok. 42 cale), wykonany z drewna które zostało rozszczepione na długość, wydrążone w środku a potem znów złożone i ściśnięte mocno wierzbowymi opaskami. Instrument ten jest niemalże identyczny jak trąbka na której do dziś grają skandynawscy pasterze. Nie wiadomo, czy lur był uważany za instrument muzyczny w Erze Wikingów skoro właściwą jego rolą w dzisiejszych odpowiednikach jest wzywanie bydła do gospodarstwa. Rogi tego typu mogły być również używane do wzywania wojowników lub przesyłania ostrzeżeń.
INSTRUMENTY STRUNOWE
Lira jest typowym instrumentów wczesnego średniowiecza. Fragmenty osiemnastu lir znaleziono w Skandynawii i jej koloniach. Najstarsze znaleziska pochodzą z Gotlandii ( końcówka 700 roku ) oraz w Birce około 800 roku. Wczesnośredniowieczne zapiski i ilustracje pokazują nam najbardziej rozpowszechniony typ liry użytkowej. Posiadała ona maksymalnie siedem strun. Grano na niej trzymając ją pionowo opierając o udo. Prawa ręka była w struny, a lewa trzymała instrument, czasami dotykając od dołu strun by zmienić ich brzmienie. Jednym z przykładów takiej gry jest wizerunek króla Dawida z Vespasian Psalter datowanego na około 700 rok. Na lirach, które posiadały więcej niż siedem strun prawdopodobnie grało się tak jak na harfie poprzez szarpanie strun obiema rękami. Najbardziej znana jest lira Sutton Hoo, która jest podobna do instrumentów znalezionych w innych częściach Europy. Znaleziono ją we fragmentach dlatego jej rekonstrukcja może nie być stu procentowa. Kurhan z VII wieku w Buckinghamshire ujawnił okucia ozdobne i fragmenty drewna pasujące do tych z Sutton Hoo.
Powyżej replika liry z Sutton Hoo
Tak brzmiała: http://www.vikinganswerlady.com/audio/DromteMigEnDrom.wav
Istnieją również odkrycia instrumentów podobnych do skrzypiec, jednak wszystko wskazuje na to, że nie były one wytwarzane w samej Skandynawii, a przywożone z licznych grabieży. Przykładem może być instrument znaleziony w Hedebie i zrekonstruowany w następujący sposób:
INSTRUMENTY PERKUSYJNE
Wikingowie mieli prawdopodobnie również bębny. Były w typie celtyckich bębnów obręczowych podobnych również do bębnów obleczonych skórą używanych przez lapońskich szamanów. Bębny te składały się z okrągłych płytek lub owalnych ramek wspierane przez jeden lub dwa poprzeczne paski umieszczone wewnątrz jak szprychy koła. Ponad ramką została napięta skóra. Można było na nim grać zarówno samą ręką jak i czymś w rodzaju dzisiejszej pałeczki.
Innym przedmiotem, który został sklasyfikowany jako instrument muzyczny jest kościany bączek zrobiony z kości śródstopia świni, z dziurkami wydrążonymi w środku, datowany na 800-900 rok. Prze środek przewleczony był sznurek. Pociągając za niego instrument kręcił się jak bączek, a wpadające przez dziurki powietrze wydawało z siebie gwizd.
Znane i używane były również grzechotki. Egzemplarz znaleziony w Stövernhaugen w Norwegii (datowany na 800-1050 rok) składał się z trzech żelaznych pierścieni nawleczonych na duży owalny pierścień. Całość przymocowano do szczytu drąga o długości około 170 cm. Drąg uderzał o podłogę by wydawać bębniący dźwięk uderzeń i uderzania o siebie metalowych pierścieni.
Również dzwony były bardzo częstymi znaleziskami, które zakwalifikowano do instrumentów muzycznych. Związane były z początkami chrystianizacji na ziemiach skandynawskich. Najbardziej znanym jest dzwon Świętego Patryka. Najstarsze dzwony zrobione były z żelaza, pokryte cienką warstwą brązu. Oprócz tego, że były one używane prawdopodobnie jako instrumenty muzyczne, służyły też jako dzwonki przyczepiane krową. Według sag niektóre dzwony zapowiadały nadejście wędrownych rzemieślników.
Bibliografia:
1. http://www.vikinganswerlady.com/music.shtml
2. http://www.darkcompany.ca/articles/NorseMusicBInstruments.php
3. http://www.crab.rutgers.edu/~pbutler/rebec.html#1
