Skandynawski strój męski na bazie znalezisk

[Arnor]

Mając chwilę postanowiłem uporządkować nieco informacje dotyczące stroju wikinga, zbierając ze sobą znaleziska z poszczególnych części Skandynawii aby łatwiej było w przyszłości szyć stroje jednolite, pasujące do konkretnego miejsca/kraju.
Kolejne stroje umieszczał będę w oddzielnych postach aby łatwiej można było się w nich odnaleźć i wprowadzać ewentualne poprawki do tekstu lub rozbudowywać go.

Mam nadzieję, ze zestawienie takie przyda się wszystkim odtwarzającym Wikingów w kompletowaniu stroju.

[Arnor]

Strój ze Skjoldehamn
Północna Norwegia

Znalezisko

Skjoldehamn to miejscowość na Norweskiej wyspie Angoya gdzie w roku 1936 zostały znalezione ludzkie zwłoki wraz z którymi zachował się w doskonałym stanie ubiór mężczyzny. Początkowo datowano znalezisko na XII lub XIV wiek ale powtórzone badania metodą węgla C14 pokazały, że znalezisko idealnie wpasowuje się w epokę wikingów. Datowanie wskazuje, że ofiara znalazła się w bagnie najprawdopodobniej w okresie 970-1050r.





Tunika

W znalezisku tym mamy zarówno koszulę jak i tunikę, co daje nam dość dobry obraz całkowitego stroju.
Tunika uszyta była z wełny nićmi lnianymi. Mankiety, dół tuniki i szyję dodatkowo obrobiono i zabezpieczono wełnianymi lamówkami.



Krój tuniki można bardzo dobrze odtworzyć ze względu na doskonały stan w jakim zachowało się znalezisko.
Tunika posiada wszyte na dole 4 kliny oraz rozcięcie z przodu i z tyłu ułatwiające poruszanie. Rękawy zwężają się u mankietom, a pod pachy wszystko niewielkie wstawki materiału.



Koszula

Koszula ze Skjoldehamn (obok zbliżenie tuniki) wykonana jest w ciekawy sposób gdyż posiada kołnierz, a ponadto na piersi zapinana jest dość charakterystycznie i niespotykanie. Wykonana jest też z wełny.



"Klapka" na piersi koszuli zapinana jest na guzik.





Podobnie jak w przypadku tuniki można dokładnie określić krój koszuli.



Spodnie

Spodnie wykonane są wedle bardzo prostego kroju i składają się z dwóch elementów. Szyte są jedynie od środka nogawic i w kroku choć w tym przypadku bazujemy na bardzo niewielkich skrawkach materiału i możliwe, że szczegóły naszej interpretacji odbiegają odrobinę od ich faktycznego, pierwotnego wyglądu.







Kaptur

Kaptur ze Skjoldehamn wykonany jest z czterech fragmentów materiału wełnianego, zszytego razem. Nie znalazłem informacji na temat nici użytych doszycia ale analogicznie do innych znalezisk ze Skjoldehamn założyć można, iż była to nić lniana.
Dwa główne fragmenty stanowiące "głowę" kaptura to prostokąty, natomiast dwa stanowiące przód i tył były kwadratami.


Kaptur znalezisko z wełny


Rekonstrukcja ze skóry


Wykrój

Aby kaptur lepiej leżał i nie przesuwał się, przedni kwadrat winien być nieco mniejszy od tylnego, a całość szyta pod kątem. Co lepiej pokazuje schematyczny rysunek zamieszczony w tym wątku wraz z innymi krojami stroju ze Skjoldehamn.

[Arnor]

Tunika z Kragelund
Dania

Znalezisko

Tunika znaleziona została w roku 1898 w mieście Kragelund w Danii. Oprócz tuniki, znaleziony mężczyzna miał także krótkie buty, o których jednak nie odnalazłem innych informacji, poza tym że zostały zagubione ("a pair of shoes (now lost)")
Podobnie jak w przypadku znaleziska z Skjoldehamn wstępne badania dały błędne datowanie na XII lub XIIIw. Powtórzone badania wskazały okolice roku 1100.
Jest to co prawda koniec ery wikingów ale powszechnie przyjmuje się to znalezisko jako bazę dla odtwórców wczesnego średniowiecza.



Tunika

Tunika wykonana jest oczywiście z wełny. Jej ogólna budowa nie odbiega też od innych znalezisk z okresu wikińskiego. Tunika ma dwa kliny z przodu, dwa z tyłu i po jednym na każdym z boków.



Uwagę zwraca nietypowe wycięcie na szyję; w kształcie litery V, które dodatkowo z przodu poszerzono na długości 7 cm oraz bardzo nietypowy i skomplikowany krój rękawów.

[Arnor]

Tunika z Birki

Znalezisko

Birka była w okresie od IX do X w jednym z największych, jeśli nie największym ośrodkiem handlowym w Skandynawii. Osada zajmowała obszar 12 ha. Pozostałością po tym miejscu jest ponad 2000 grobów, często bardzo bogato uposażonych, które są niesamowitym źródłem informacji o życiu wikingów.
Prace wykopaliskowe w Birce rozpoczęły się w roku 1870. Tamtejsze badania nie zwracały szczególnej uwagi na materiały i nie zagłębiały się w problematykę strojów. Dopiero późniejsze badania przeprowadzone w roku 1938 rzuciły nieco światła na ten temat. Najpełniejszy jednak obraz dają badania Ingi Hagg z roku 1974 i 1986. Na ich podstawie badaczka nakreśliła obraz wikińskiej tuniki typu "T", który nazwała Birka Type co świadczy o jej powszechnym występowaniu na terenach osady.

Tunika

Tunika sugerowana przez Ingę Hagg jako najpopularniejszą i "typową" dla tergo okresu i miejsca to strój uszyty z wełny. Korpus (przód i tył) tworzy jeden fragment materiału, w którym wycięto otwór na szyję. Rękawy zwężają się ku mankietom, a od pasa w dół wszyte są boczne kliny.



Coat

Innym wykrojem, bardzo zbliżonym do Birca Tunic jest kaftan z rozcięciem z przodu.



Coat różni się od tuniki wspomnianym rozcięciem z przodu oraz dodatkowym klinem wszytym z tyłu.

[Arnor]

Tunika i Kaptur z Hedeby
Dania

Znalezisko

Hedeby to największe Duńskie miasto epoki wikingów. W IX-XI w. był to jeden z ważniejszych ośrodków wczesnomiejskich północnej Europy.
Prace wykopaliskowe w tym porcie rozpoczęto w roku 1900. Z kilkoma przerwami prowadzi się je do dziś.
Na podstawie znalezisk dokonanych tam Inga Hagg nakreśliła w roku 1984 wzór tuniki wikinskiej, która znacznie odbiega swym krojem od znalezisk z Birki.

Tunika

Tunika z Hedeby składa się z o wiele większej ilości elementów składowych od analogicznych znalezisk z terenów Szwecji.



Korpus składa się z dwóch oddzielnych kawałków (przód i tył) ponadto na ramionach nie jest szyty prosto ale pod lekkim skosem. Rękawy zwężają się ku nadgarstkom ale wszyte są w półokrągłe podcięcia w korpusie tuniki.
Tunika ta posiada cztery kliny, dwa boczne i po jednym z przodu i z tyłu. Brakuje jej też, w porównaniu do szwedzkiej, poszerzenia w pasie w postaci małego kwadratu.

Kaptur





Posiłkując się sowami Vlasty z innego forum można powiedzieć jedynie, że kaptur ten (ze zdjęciem) był wymieniany jako element stroju wikińskiego w książce Hildegard Elsner Wikinger Museum Haithabu: Schaufenster einer fruehen Stadt . Na rosyjskim forum podawali, że kaptur jest opisany w książce I.Hagg Die Textilfunde aus der Siedlung und aus den Grabern von Haithabu.



Ponieważ miejsce znaleziska determinuje okres historyczny, kaptur ten dokładnie wpasowuje się w czasy odtwarzane przez większość grup wczesnośredniowiecznych.



Trwa dyskusja na temat tego czy można na podstawie tak skromnej ilości materiału wyciągać daleko idące wnioski odnośnie długości ogona kaptura. Jesli jednak sięgniemy po analogie choćby z Kamienia z Laarbro znajdującego się na Gotlandii, można dojść do wniosku, że przedstawiony, domniemany wygląd kaptura jest zgodny z realiami historycznymi.

[Arnor]

Tunika z Moselund
Islandia

Znalezisko

Tunika znaleziona została w roku 1884 kiedy to błędnie ją pozszywano i wyciągnięto mylne wnioski. Re-analiza tuniki w roku 1938 pokazała, ze wszystkie elementy znalezione w roku 1884 (które brano częściowo za kawałki wełnianych spodni) należą do jednego stroju; Tuniki z Moselund.
Znalezisko datowane jest na 1050-1150 r czyli podobnie jak w przypadku tuniki z Kragelund.



Tunika

Sama tunika jest wełniana i posiada niezwykle skomplikowany krój.



Korpus składa sie z dwóch elementów, szytych na ramionach, z czego w przednim są podkrojenia na rękawy a w tylnym ich brak. Cztery kliny wszywane zarówno z boków jak i z przodu i tyłu są bardzo długie i sięgają linii rękawów. Same rękawy zaś mają przez to skomplikowany kształt.

[Arnor]

Strój z Bocksten
Szwecja

Znalezisko

W roku 1880 na Szwedzkiej farmie zwanej Boksten odnaleziono doskonale zachowane szczątki człowieka wraz z odzieniem.



Datowanie Człowieka z Boksten sprawia jednak badaczom nie lada problemy i wprowadza wiele zamieszania i kontrowersji odnośnie tego znaleziska.
Pierwsze datowania wskazywały XIVw. Ale wielu badaczy przyjmuje różne daty, tu zacytuję:
"Albert Sandklef specified the date of the find to the 1360s, while Margareta Nockert suggests the 1330s. Owe Wennerholm argues that the hood he wore was used over a much larger time frame and only limits the date of the find to between 1250 and 1520.
(...)
A bit of the cloth was radiocarbon dated in the late 1980s. It gave as result a 68 percent likelihood of a date between 1290 and 1410 and a 95 percent likelihood of a date between 1290 and 1430.

Dlaczego więc znalezisko ujęte jest w spisie wzorów dla odtwarzających wczesnośredniowiecznych wikingów?

Problemy z datowaniem spowodowane są tym, iż wielu badaczy twierdzi, ze sposób konserwacji wpłynął drastycznie na wyniki datowania. Również fakt, że znalezisko wydobyto z trzęsawiska wpływa na wyniki datowania.
Bardzo duże podobieństwo kroju tuniki, do krojów uznawanych powszechnie jako wikińskie, metodą analogii potwierdza zasadność używania tej tuniki w ruchu wczesnośredniowiecznym.
Powszechnie więc przyjęło się, że znalezisko z Bocksten, mimo wielu niedopowiedzeń jest wzorem stroju dla odtwarzających wikingów, co uznają nawet mocno dbające o historyczność grupy odtwórcze z polski zagranicy.

Tunika

Wełniana tunika z Bocksten jest najlepiej zachowanym znaleziskiem średniowiecznej tuniki z terenów całej europy.



Tunika ma teraz barwę zielono-brązową z zewnątrz i czerwono-brązową od wewnątrz. Tył i przód wykonane są z jednego fragmentu posiadającego okrągłe lecz niesymetryczne (przesunięte do przodu) wycięcie na szyję.
Rękawy zwężają się ku nadgarstkowi lecz wyraźnie dopiero od wysokości łokcia.



Tunika posiada cztery kliny; dwa boczne oraz przedni i tylny choć niektóre z nich zszyte są z dwu mniejszych kawałków. Taki stan rzeczy zapewne spowodowany był oszczędnym i jak najpełniejszym wykorzystaniem dostępnego materiału.

Kaptur

Kaptur z Bocksten wykonany jest z jednego kawałka materiału. Materiał łączą tylko dwa szwy. Całościowy z tyłu i przedni zszywający opończę.

[Szugarr]

Zajebiaszczy topik.

Wiele ciekawych informacji, a koszulą ze Skjoldehamn jestem zaskoczony i zszokowany. Ponieważ zdjecie odwzorywujace ten strój znam w zasadzie od zawsze, a o koszuli nie słyszałem. A sposób w jaki, uszyto jej kołnierz jest naprawde oryginalny. Prawdpodobnie jest to spowodowane o Skjoldehamn wspomina sie w wiekszosci przypadków przy temacie wykrojów kapturów. a reszta jest nieco pomijana.

Gdybym zobaczyl taka koszule u kogos przed przeczytaniem tej informacji, prawdopodobnie uznałbym to za mhrok, albo kolejna "adaptacje stroju rusinskiego" do stroju Vajkinga

[Arnor]

Też Ci powiem, ze mimo tego, iż jak by nie patrzeć trochę już czytałem w życiu o strojach to koszulę ze Skjoldehamn zobaczyłem pierwszy raz. Kaptur jasne, znany każdemu, tunika standard. Spodnie też kojarzyłem ale koszula... byłem mocno zdziwiony.

[MUMIN]

zwięzłe, łatwo przyswajalne i przede wszystkim bogate w zdjęcia

mi by się przydał taki artykuł ale o znaleziskach z terenów Moraw, Czech, dzisiejszych woj.: Opolskiego, śląskiego, dolnośląskiego i tak +/- 300km
ogólnie szeroko pojęta zachodnia słowiańszczyzna

[Arnor]

He hehe jak by ktoś był w stanie opisać tak zachodnich Słowian to był by pierwszym po bogach Nawii niestety nie ma i wątpliwe, żeby były jeszcze znaleziska z naszych terenów.
Co do Moraw to jest tego więcej i to dużo. Mścidróg z Bukowego Lasu odtwarza tamte tereny. jeśli by Cie interesowało to na ich stronie jest dużo materiałów na temat strojów tamtejszych.

http://bukowlas.blogspot.com/

[Arnor]

Kaftan "szwedzki"

Znalezisko

O kaftanach wspomina się najczęściej w nawiązaniu do znalezisk ze Szwedzkiej Birki. Rekonstrukcje opiera się na znaleziskach z grobu 832 datowanego na Xw. W grobie tym pochowano człowieka o wyższym statusie społecznym co sugeruje, iż kaftany noszone były właśnie przez takich.
Nie są to jednak jedyne przekazy świadczące o występowaniu takiego kaftana. Podobne wzory występowały na Rusi, a na pytkach z hełmów Vendelskich przedstawione są postacie w szatach rozciętych z przodu.
W grobach w Birce znajdowano rzędy guzików świadczące, iż kaftany mogły być spinane. Na płytkach Vendelskich przedstawione są zaś figury mężczyzn w kaftanach bez guzików.



Kaftan

Na podstawie opracowań z wykopalisk w Birce otrzymujemy taki wygląd kaftana.



Składa się on z jednego elementu będącego korpusem oraz doszytych rękawów. Poły kaftana zachodzą na siebie z przodu niczym w szlafroku dlatego mówi się czasem o tym stroju, iż posiada "krój szlafrokowaty".
Wszystkie krawędzie obszyte są lamówką. Prawdopodobnie lamówka to nic innego jak wywinięta część lnianej podszewki ale nie mamy co do tego pewności.



Powyższy wykrój zwymiarowany jest na średniej wielkości mężczyznę.
Wedle dostępnych nam danych uznaje się,ze kaftany takie były stosunkowo krótkie. Ledwo sięgały za pośladek. Jednak skąpe źródła nie determinują długości przez co można spokojnie przyjąć, iż egzemplarze sięgające połowy uda czy nawet do klan jak na płytkach z Vendel będą również odpowiednie dla celów odtwórczych.

[Vigmarr]

Mam pytanie, ostatnio doszły mnie słuchy o istnieniu znaleziska wikińskiej koszuli z wszytym kwadratem na wysokości mniej więcej splotu słonecznego, i klinami odchodzącymi z każdego z rogów tego kwadratu.
Czy ktoś kojarzy to znalezisko i ma pojęcie skąd ono jest?

[Szugarr]

Kilka postów wyżej masz koszule ze Skjoldehamn.

[Lesław]

Ale ona nie ma klinów 'odchodzących z rogów tego kwadratu'